Το παρακάτω βίντεο είναι στα όρια του stand-up αλλά είναι από τα πιο έξυπνα και διασκεδαστικά στην κατηγορία του. Συνήθως τα comedy groups έχουν μία σειρά τρόπους για να συνδυάσουν το γέλιο με τη μουσική. Ο πιο συνηθισμένος είναι οι χιουμοριστικοί στίχοι, οι παρωδίες γνωστών τραγουδιών ή οι διασκευές όπου η μουσική και το ύφος έρχονται σε αντίθεση με το αρχικό concept του κομματιού. Εδώ οι αυστραλοί Axis of Awesome κάνουν κάτι εντελώς διαφορετικό και πραγματικά πρωτότυπο: συνδυάζουν δεκάδες γνωστά τραγούδια, βασισμένοι στις ομοιότητές τους. Απολαύστε τους!
(το επίσημο βιντεοκλίπ που έχει επίσης την πλάκα του και έξτρα κομμάτια μπορείτε να το δείτε εδώ)
Μία ακόμα παρένθεση γιατί τα requests είναι πολλά! Ευκαιρία να δούμε έναν ακόμη κωμικό που δεν έχουμε δει, τον Bill Burr που γκρινιάζει για τη μόδα του self service και για όσα του ζητάνε να κάνει μόνος του στα μαγαζιά.
(Το συγκεκριμένο κομμάτι πρότεινε και μετέφρασε ο Αλέξανδρος Τιτκώβ.)
Στην ίδια κατηγορία με τον Stephen Lynch ανήκει και ο Bo Burnham, που είναι και από τους νεώτερους κωμικούς που έχουν εμφανιστεί στο Comedy Central Presents. Κι εδώ η σχεδόν παιδική φάτσα δεν προδιαθέτει για το εντελώς incorrect περιεχόμενο των στίχων. Η διαφορά είναι ότι ο Bo Burnham έγινε πολύ γρήγορα διάσημος χάρη στα βιντεάκια που ανέβαζε στο youtube. Αυτή η ξαφνική φήμη και η επιτυχία του, ειδικά στα αμερικάνικα κολλέγια, έχει προκαλέσει βέβαια τα αρνητικά σχόλια άλλων κωμικών. Όσοι έπαιζαν χρόνια σε μικρά comedy clubs για να εξασφαλίσουν ένα πεντάλεπτο στην τηλεόραση, είδαν με καχυποψία την εκτόξευση του Burnham. Από την άλλη κι ο ίδιος προσπαθεί πλέον στα 21 του να βγάλει από πάνω του την ταμπέλα του "youtube sensation". Στο παρακάτω βίντεο λέει ένα από τα πιο γνωστά του κομμάτια, το Love:
Ο George Carlin τα έβαζε συχνά με το new age ή το soft rock. Σ'αυτό το βίντεο βάζει στη "λίστα παραπόνων" του και τους λευκούς που παίζουν τα μπλουζ...
Η κεντρική ιδέα εδώ είναι η γνωστή φράση "it takes a man to have the blues to sing the blues". Όποιος ενδιαφέρεται περισσότερο για το τι σημαίνει αυτό και για το πώς γεννήθηκαν τα blues, μπορεί να παρακολουθήσει αυτή την προβολή:
Η προβολή γίνεται με αφορμή την έκδοση του κόμικ για την Billie Holiday από τη Σανγκάη (που μπορείτε να το παραγγείλετε από εδώ):
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλείς μερικοί κωμικοί που δε βάζουν απλά τη μουσική με κάποιο τρόπο στο πρόγραμμά τους, αλλά τη συνδυάζουν με την κωμωδία, οι μονόλογοί τους δηλαδή είναι χιουμοριστικά τραγούδια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Stephen Lynch που δηλώνει "μουσικός παγιδευμένος στο σώμα ενός κωμικού". Το clean cut πρόσωπό του και οι κιθαριστικές μπαλάντες που παίζει, έρχονται σε αντίθεση με τους στίχους του. Αυτή η αντίθεση ήταν ξεκάθαρη στο πρώτο του show στο comedy central όπου έκανε ότι λέει τα τραγούδια του σε παιδάκια δημοτικού. Δύο από αυτά τα τραγούδια, το Superhero και το If I were gay υπάρχουν στο παρακάτω βίντεο:
Έγινε και το "1ο φεστιβάλ Stand Up Comedy" και αποδείχτηκε ακόμα μια φορά ότι αν πας κάπου με χαμηλές προσδοκίες, σίγουρα φεύγεις ευχαριστημένος. Αν μη τι άλλο, το φεστιβάλ δικαίωσε τον τίτλο του και για πρώτη φορά δεν ήταν άσχημα. Όσοι δεν έχετε ιδέα για τι μιλάω μπορείτε να πάρετε μια γεύση από το παρακάτω βίντεο:
Προσπερνάω διάφορα αρνητικά όπως: τις τιμές (παρά το πλήθος των χορηγών) και τις ομιλίες της υπεύθυνης, που για κάποιο λόγο μου θύμιζε λυκειάρχισσα που στη σχολική γιορτή εκφράζει την καταπιεστική "αγάπη" για τα παιδιά της· τη μπάντα που "έντυσε" μουσικά την εκδήλωση: στα όρια της παρωδίας, δεν ξέρω πώς τους ήρθε να ονομαστούν "κολλεκτίβα"· την κριτική επιτροπή που ως επί το πλείστον δεν είχε σχέση με το stand up (πράγμα που εν μέρει φάνηκε και στα βραβεία)· κι ένα σκετσάκι φτηνού και κακόγουστου αντιγερμανισμού, πραγματικός βιασμός της αισθητικής και της ακοής μας και αποθέωση του κλισέ, που ακόμα προσπαθώ να ξεχάσω·
Τα θετικά τώρα. Ο Γιώργος Χατζηπαύλου: σαν κωμικό προτιμώ να τον κρίνω όταν κάποια στιγμή δω την παράστασή του, αλλά σαν παρουσιαστής έκανε μια χαρά τη δουλειά του, ειδικά στο κομμάτι που εξήγησε πόσο δύσκολο είναι κάποιος να ανεβαίνει να κάνει stand up πρώτη φορά και στις εκκλήσεις του στο κοινό να σεβαστεί το άγχος των διαγωνιζόμενων και να τους στηρίξει. Και αυτός, και ο Ραβνιωτόπουλος (που εμφανίστηκε εκτός συναγωνισμού) έχουν χρόνια εμπειρίας και αυτό φαινόταν. Η θεματολογία τους βέβαια (άνδρες - γυναίκες κλπ) είναι κάπως κοινότυπη και τα αστεία τους γνώριμα (χωρίς να μπω εδώ σε συζήτηση περί joke stealing), αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν είχαν και πολύ καλές στιγμές. Αλλά επειδή το γούστο μου απαιτεί πιο αιχμηρά ή αναπάντεχα αστεία, είδα με μεγαλύτερο ενδιαφέρον τους άλλους δύο που εμφανίστηκαν εκτός συναγωνισμού: το Δημήτρη Χριστοφορίδη (παρά την περίεργη επιλογή του να μιλήσει για το καλοκαίρι με τέτοιο κρύο!) και το Θωμά Τσαλαπάτη. Άμεσα ελπίζω να μου δώσουν ευκαιρία να ασχοληθώ παραπάνω μαζί τους, αλλά σίγουρα τα παιχνίδια με τη γλώσσα και οι δόσεις σουρεαλισμού που δώσανε ήταν κάτι που χρειαζόταν (σε μια βραδιά με πολύ observational comedy). Θετική έκπληξη ήταν και η ομάδα αυτοσχεδιασμού "Κάψε το Σενάριο" του Λάμπρου Φισφή. Δεν έχω ασχοληθεί ιδιαίτερα με αυτό το είδος (το improv) αλλά είναι σίγουρα διασκεδαστικοί και δικαίως θα έχουν σύντομα τηλεοπτικό χρόνο (αν δεν κάνω λάθος στο mega, για όσους βλέπετε τηλεόραση).
Το πιο σημαντικό στο φεστιβάλ όμως ήταν οι διαγωνιζόμενοι: χωρίς καμία διάθεση αυστηρότητας και ξέροντας τις δυσκολίες, βλέποντας τους εννιά φιναλίστ αναρωτιέσαι τι έκαναν οι άλλοι 150 που πέρασαν από audition. Όχι για κανέναν άλλο λόγο αλλά γιατί τουλάχιστον τρεις κοπέλες έκαναν μπαμ ότι δεν έχουν σχέση με το stand up comedy (και μάλλον το ξέρανε και οι ίδιες). Απο'κει και πέρα, υπήρχαν κάποιοι άλλοι που έχουν κάποιες βάσεις πάνω στις οποίες θα μπορούσαν να δουλέψουν. Ένα πολύ μικρό δείγμα από τρεις: το Γιάννη Τσεμπερλίδη, το Βύρωνα Θεοδωρόπουλο και την Ελισάβετ Μπούρα (πάντα έχοντας στο μυαλό μας ότι για τα παιδιά αυτά είναι μία πρώτη προσπάθεια, με ό,τι συνεπάγεται αυτό)
Άφησα για το τέλος το νικητή: Δεν είναι τυχαίο ότι τουλάχιστον γι'αυτόν, το κοινό και η κριτική επιτροπή συμφώνησαν· κατ'εμέ η διαφορά με τους υπόλοιπους ήταν εμφανής. Το εντυπωσιακό είναι ότι ο Άλεξ είναι μόλις 19 χρονών αλλά όλα εξηγούνται γιατί είναι πρώτ'απ'όλα fan του stand up, έχει δηλαδή το πιο βασικό: μεράκι. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι σχεδίαζε να φτιάξει ένα blog σαν αυτό, ευτυχώς δεν το έκανε για να έχει χρόνο να ασχοληθεί με το δικό του υλικό. Από εκεί και πέρα δεν έχω να πω τίποτα: σαν κείμενο και σαν παρουσίαση μου κάνει, η θεματολογία είναι ακριβώς αυτή που μ'αρέσει, φαντάζομαι στο μέλλον θα βελτιωθεί κι άλλο (π.χ. στις "δεύτερες φωνές" του συμφοιτητή ή της τζοκόντα). Με λίγα λόγια είναι καλός, όχι μόνο για διαγωνισμό πρωτοεμφανιζόμενων, γενικά καλός· αρκεί να μην "καεί" από την προβολή και από τις παραστάσεις που πλέον θα κάνει. Προς το παρόν μπορείτε να κρίνετε και μόνοι σας από το βίντεο που ήδη έχει ανέβει στο comedylab:
Περιμένοντας τα βίντεο από το φεστιβάλ, κάνω μια ακόμα παρένθεση: βασικά επειδή το μόνο που θέλω να κάνω είναι να γκρινιάζω γιατί κρυώνω. Και ποιός είναι καλύτερος στο να εκφράσει αυτή τη γκρίνια από τον Lewis Black;
Αύριο Δευτέρα, στη μουσική σκηνή Αυλαία γίνεται το πρώτο ελληνικό φεστιβάλ stand up comedy ή "φεστιβάλ κωμικού μονόλογου". Λεπτομέρειες μπορείτε να δείτε εδώ και ένα σύντομο trailer εδώ. Φυσικά η καχυποψία μου για το ελληνικό stand up είναι δεδομένη και στη συγκεκριμένη περίπτωση οι περισσότεροι συντελεστές, το κείμενο της παρουσίασης και η συνεργασία του comedylab κάνουν την καχυποψία μου ακόμη μεγαλύτερη. Αλλά το γεγονός ότι θα διαγωνιστούν δώδεκα νέοι κωμικοί δίνει μεγάλο ενδιαφέρον στη βραδιά. Μια πιο αξιόλογη (και λιγότερο εμπορική) αντίστοιχη προσπάθεια φαίνεται ότι είναι το 1ο Φεστιβάλ Κωμωδίας που θα γίνει στην Ξάνθη και για το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ, αλλά η Ξάνθη μου πέφτει λίγο μακρυά.
Σε κάθε περίπτωση τα φεστιβάλ είναι μία καλή ευκαιρία για να αναδειχτούν νέοι κωμικοί κι έτσι συμβαίνει και στο εξωτερικό. Με τη δεδομένη διαφορά ότι υπάρχουν φεστιβάλ με δεκαετίες ιστορίας, όπως ας πούμε το Just For Laughs, το φεστιβάλ κωμωδίας του Μόντρεαλ. Από τη σκηνή του έχουν παρελάσει κωμικοί που αργότερα έγιναν διάσημοι και μερικές παρουσίες εκεί έγραψαν ιστορία. Ευκαιρία λοιπόν να δούμε έναν από αυτούς (που τον έχουν ζητήσει και κάποιοι). Ο χρόνος που έχει ο κωμικός σε ένα φεστιβάλ μπορεί να είναι πολύ λιγότερος απ'ότι αν δίνει μόνος του μια παράσταση και συνήθως προσπαθεί να χωρέσει μέσα τα καλύτερα αστεία του για να εντυπωσιάσει. Ο Jim Breuer έκανε κάτι διαφορετικό: παρουσίασε ένα και μόνο bit και απέδειξε ότι αν η αρχική ιδέα είναι καλή, αυτό αρκεί. Εδώ παρουσιάζει λοιπόν στο αυστηρό κοινό του Μόντρεαλ το περίφημο "Πάρτυ στο στομάχι"...
Δεν είναι λίγοι οι κωμικοί που ήξεραν να παίζουν κάποιο όργανο και το χρησιμοποίησαν στα show τους. Ένα πολύ καλό παράδειγμα είναι ο αξιαγάπητος Hugh Fink που αξιοποίησε τις σπουδές του στο (όχι συνηθισμένο για κωμικό!) βιολί.
Εκτός από το πρώτο κομμάτι, που είναι πραγματικά απολαυστικό, παρουσιάζει και το πως θα έπαιζε στο βιολί τον εθνικό ύμνο των ΗΠΑ αλα Τζίμι Χέντριξ.
Δυστυχώς ο Hugh Fink δεν έχει κάνει κάτι άλλο αξιοσημείωτο στο stand up μετά από αυτή την εμφάνισή του στο comedy central το 1999, αλλά και μόνο αυτό είναι αρκετό για να τον θυμόμαστε...
Η δεύτερη εμμονή μου εκτός από το stand up είναι η μουσική: όταν αυτά τα δύο διασταυρώνονται, είναι αναμενόμενο να ενθουσιάζομαι. Και οι τρόποι που μπορεί να συμβεί αυτό είναι αμέτρητοι: από το απλό, να μιλάει κάποιος κωμικός για ένα σχετικό θέμα, μέχρι να συμπεριλαμβάνει όργανα και μουσική στο show. Εκτός αυτού, υπάρχουν πολλοί που έχουν μόνο τραγούδια με κωμικούς στίχους καθώς και αυτοί που έχουν διπλή καριέρα, κωμικού και μουσικού. Από την άλλη μεριά, γνωστές μπάντες ή καλλιτέχνες έχουν κωμικά στοιχεία στα τραγούδια τους ή έχουν επηρεαστεί από το stand up comedy. Η σχέση stand up comedy και μουσικής γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρη όταν ένας κωμικός "ανοίγει" μια συναυλία, κάτι που είναι πολύ συχνό στις ΗΠΑ.
Σχετικά παραδείγματα (από την πρώτη εκδοχή) έχουμε ήδη δει κάποια εδώ: τον Richard Jeni να μιλάει για τα τραγούδια αγάπης... τον George Carlin να βάζει τους τραγουδιστές με ένα όνομα (Bono, Θανάσης!) στη λίστα των ανθρώπων που πρέπει να σκοτωθούν... τον Dave Attell να τα βάζει με τη house... και φυσικά πάλι τον Carlin να εξηγεί γιατί ο Michael Jackson ήταν καλύτερος showman από τον Elvis και τον Sinatra.
Θα δούμε σιγά σιγά και άλλα παραδείγματα, πιο χαρακτηριστικά. Προς το παρόν κάτι ελαφρύ: ο Pablo Francisco έχει γίνει γνωστός για τις φωνητικές του ικανότητες και τις μιμήσεις του. Θα μπορούσε να κάνει ακόμα και beatboxing και χρησιμοποιεί αυτή την ικανότητα για να εντάξει και τη μουσική στα show του...
