Finally, ελληνικό σταντ απ κόμεντι: Δημήτρης Δημόπουλος

Μεγάλος αλλά απαραίτητος πρόλογος γιατί πολλοί με έχουν ρωτήσει σχετικά: Γενικά δεν έχω ασχοληθεί με το ελληνικό stand up comedy. Εν μέρει φταίω εγώ, εν μέρει φταίει το γεγονός ότι στην ελλάδα δεν υπάρχει και μεγάλη παράδοση στο είδος. Τη στιγμή που στις ΗΠΑ, ήδη από τη δεκαετία του '80, οι πιο γνωστοί κωμικοί ήταν σταρ επιπέδου hollywood, γέμιζαν μεγάλα θέατρα και πούλαγαν εκατομμύρια δίσκους και αργότερα dvd, εδώ υπάρχει πολύς κόσμος που δε γνωρίζει καν την ύπαρξη του είδους. Στην Αγγλία και στις ΗΠΑ, το stand up comedy είναι μία παράδοση που έχει τις ρίζες της σε μορφές κωμωδίας των αρχών του 20ου αιώνα ή του τέλους του 19ου αιώνα. Στην ελλάδα υπήρχαν βέβαια είδη θεάτρου ή συγκεκριμένοι showmen που τυπικά είχαν κάποια σχέση, κοντινή ή μακρινή, μ'αυτό που λέγεται stand up comedy: Από την επιθεώρηση, τον Χάρρυ Κλυνν και τον Γιώργο Μαρίνο μέχρι τον Ζαχαράτο και τον Λαζόπουλο. Αλλά απ'όσο ξέρω κανείς δεν είχε βγει να πει ότι κάνει stand up comedy ούτε και έγινε γνωστός κυρίως από αυτό. Αυτή είναι και η βασική διαφορά, γιατί κατά τ'άλλα και το αμερικάνικο stand up comedy μπορεί να παίρνει διάφορες μορφές: μιμήσεις, μαγικά, props, μουσική. Όλα αυτά όμως ήρθαν να προστεθούν και να πλαισιώσουν την αρχική, καθαρή μορφή του να βγαίνει κάποιος με ένα μικρόφωνο και να λέει αστεία μπροστά σε ένα κοινό. Εδώ τα πράγματα γίνανε κατά κάποιο τρόπο ανάποδα: Σε διάφορων ειδών show υπήρχαν στοιχεία stand up comedy, αλλά άργησε πολύ να ξεκινήσει κάποια προσπάθεια για γνήσιο σταντ-απ. Η πιο γνωστή τέτοια προσπάθεια ήταν οι Νύχτες Κωμωδίας της Λουκίας Ρικάκη, που ξεκίνησαν το 1995 και τελικά ανέδειξαν διάφορους κωμικούς, πάντα βέβαια σε ένα σχετικά μικρό κοινό. Ομολογώ ότι δεν είδα ποτέ live τις νύχτες κωμωδίας, αλλά απ'όσα έχω δει σε βίντεο δεν μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα: πολύ παιχνίδι με το κοινό για εύκολο γέλιο, πολύ σεξ και σχέσεις, λίγοι καλοί μονόλογοι. Ίσως βέβαια να έβαζα τον πήχη ψηλά, για ένα είδος που στην ελλάδα ήταν τότε σε νηπιακό στάδιο και σήμερα βαριά σε εφηβικό. Αλλά εξακολουθώ να πιστεύω ότι, ακόμα κι αν οι συντελεστές της συγκεκριμένης ιστορίας περηφανεύονται ότι "έφεραν το stand up comedy στην ελλάδα", το καλύτερο παράδειγμα σταντ-απ έρχεται από κάποιον που έχει γίνει γνωστός σαν τραγουδιστής: τον Τζίμη Πανούση. Τα προγράμματα του Πανούση, ουσιαστικά είναι stand up ρουτίνες και μονόλογοι που εναλλάσσονται με τραγούδια, και μ'αυτήν την έννοια δεν είναι 100% γνήσιο stand up. Δεν έχει και πολλή σημασία όμως: ο Πανούσης μπορεί να είναι και άλλα πράγματα, μπορεί να ξεκίνησε από μια ροκ μπάντα, αλλά είναι και stand up κωμικός.
Το παρακάτω βίντεο είναι ένα έξοχο παράδειγμα του πώς παντρεύεται το stand up με τη μουσική.

Έχοντας λοιπόν όλα αυτά στο μυαλό μου, όντας ουσιαστικά προκατειλημμένος με το ελληνικό stand up, με μια άποψη κοντά στο "Τζιμάκος και μετά το χάος", πήγα την Παρασκευή να δω μία γνήσια παράσταση ελληνικού stand up comedy: την "Υπερπαραγωγή" του Δημήτρη Δημόπουλου, στο Passport στον Πειραιά. Πρέπει να ομολογήσω ότι πήγα καχύποπτος και έφυγα ενθουσιασμένος, γιατί κατ'αρχήν λείπανε διάφορα στοιχεία που θα με εκνεύριζαν: δεν άκουσα ούτε κλεμμένα αστεία, ούτε φτηνό χιούμορ, δεν είδα κατάχρηση της δήθεν "διαδραστικότητας" με το κοινό, δεν άκουσα "εύκολα" αστειάκια για την επικαιρότητα. Αντίθετα είδα έναν καλά δουλεμένο και δομημένο μονόλογο, πρωτότυπες ιδέες και καλό ρυθμό. Είναι απολαυστικός ο τρόπος που ο Δημήτρης χειρίζεται τη γλώσσα και τη βάζει στο πρόγραμμά του (άλλωστε λόγω Carlin είμαι φαν της κωμωδίας που παίζει με τη γλώσσα) και είναι ξεκάθαρο το πόσο έχει διαβάσει και έχει δουλέψει τη συγκεκριμένη παράσταση. Κάτι τελευταίο, γιατί είναι βαρετό να μιλάς για κάτι που δεν έχουν δει οι άλλοι, ειδικά για κωμωδία: το stand up μπορεί να έχει από πίσω πολύ περισσότερα πράγματα από μερικές καλές ιδέες κι ένα πηγαίο ταλέντο. Ακόμα και μεγάλοι κωμικοί, σαν αυτούς που βλέπουμε συχνά εδώ, μπορεί να δουλεύουν χρόνια ολόκληρα για να "χτίσουν" δύο ώρες υλικού. Ελάχιστοι μπορούσαν να βγάζουν μία παράσταση μιας ώρας με καινούριο υλικό κάθε δυο τρία χρόνια, σίγουρα ο Carlin και ο Pryor. Ακόμα και ο Bill Hicks επαναλάμβανε συχνά κάποιους μονόλογούς του, δείγμα του πως ακόμα και μια πεντάλεπτη ρουτίνα μπορεί να έχει από πίσω χρόνια εξέλιξης και μελέτης. Μ'αυτήν την έννοια, το να βλέπεις έναν έλληνα stand up κωμικό να δίνει μια παράσταση μιαμισης και βάλε ώρας, χωρίς να επαναλαμβάνει (τουλάχιστον σε εμφανή βαθμό) πολλά κομμάτια από προηγούμενες παραστάσεις του, είναι από μόνο του εντυπωσιακό.
Δυστυχώς η "Υπερπαραγωγή" δεν έχει βιντεοσκοπηθεί αλλά ελπίζω στο μέλλον να γίνει κι αυτό κι έτσι να δούμε κι εδώ κάποια κομμάτια της. Προς το παρόν ένα παλιότερο βίντεο του Δημήτρη Δημόπουλου, από την παράσταση "Αντί Διδακτορικού", όπου επίσης αξιοποιεί άψογα τη γλωσσομάθειά του.

Εδώ μπορείτε να δείτε κι άλλα βίντεο του Δημήτρη Δημόπουλου και εδώ το blog του όπου μπορεί να μάθουμε και πληροφορίες για κάποια επόμενη παράσταση.